Y. Ercüment Şenlik

Web dünyası hızla gelişiyor. Artık kullanıcılar sadece bilgi sunan değil, hızlı, etkileşimli ve akıcı deneyimler sunan web siteleri bekliyor. Bu beklentiye yanıt veren iki güçlü teknoloji var: React ve Next.js. Peki bu araçlar tam olarak nedir, ne işe yarar, farkları nelerdir? Gelin yakından bakalım.

React Nedir?

React, Facebook (şimdiki adıyla Meta) tarafından geliştirilen, kullanıcı arayüzleri (UI – User Interface) oluşturmak için kullanılan JavaScript kütüphanesidir. Web sayfalarının dinamik ve etkileşimli bölümlerini kolayca oluşturmanı sağlar. “Bir sayfa yerine bir uygulama gibi davranan siteler” görüyorsan (örneğin Twitter, Netflix, Instagram Web), React kullanma olasılığı yüksektir.

Diğer Web Geliştirme Araçlarından Farkı

React, klasik web geliştirme yaklaşımını kökten değiştirir. Eskiden her sayfa yenilendiğinde tarayıcı tüm sayfayı tekrar yüklerdi. React ise Virtual DOM kullanarak sadece değişen alanları günceller.

Özellik	Klasik Web (HTML + jQuery)	React
Sayfa Yenilenmesi	Her değişiklikte tüm sayfa	Sadece değişen kısım
Kod Yapısı	Karışık, uzun dosyalar	Bileşen tabanlı (component)
Performans	Orta	Yüksek
Yeniden Kullanılabilirlik	Düşük	Çok yüksek

React ile Neler Yapılabilir?

React, hem küçük hem devasa projelerde kullanılabilir.
Örneğin:

• Dashboard (yönetim panelleri)
• E-ticaret siteleri
• Blog ve haber platformları
• Oyun arayüzleri
• Mobil uygulamalar (React Native ile)

Yani React sadece web sayfaları değil, uygulama mantığı taşıyan dijital ürünler geliştirmek için de uygundur. React ekosistemi çok geniştir. Genellikle aşağıdaki araçlarla birlikte kullanılır:

• Next.js → SEO ve performans için React’in üstünde bir framework
• Node.js + Express → Backend tarafı
• Firebase / Supabase / MongoDB → Veri tabanı bağlantısı
• Tailwind CSS / MUI → Arayüz tasarımı
• Vite / Webpack → Derleme ve optimizasyon
• Auth.js / Firebase Auth → Kimlik doğrulama

Next.js Nedir?

Next.js, modern web geliştirme dünyasında React üzerine inşa edilmiş güçlü bir framework’tür. React tek başına kullanıcı arayüzleri oluşturmak için harika bir kütüphane olsa da, tam anlamıyla bir web uygulaması geliştirmek için yönlendirme, SEO, sunucu taraflı veri çekme veya sayfa önbellekleme gibi özellikleri kendi başına sunmaz. İşte tam bu noktada Next.js devreye girer ve React’in eksik yönlerini tamamlayarak geliştiricilere hem frontend hem de backend tarafında tam kontrol imkânı verir.

Next.js’in en önemli özelliği, sayfaları sadece tarayıcıda değil, sunucu tarafında da oluşturabilmesidir. Bu, web sayfasının içeriğinin kullanıcıya ulaşmadan önce sunucuda hazırlanıp HTML olarak gönderilmesi anlamına gelir. Böylece kullanıcı, sayfa yüklenmeden bile içeriği görebilir.

Next.js, sadece kullanıcıya içerik sunmakla kalmaz, aynı zamanda sunucu tarafında veri işlemleri yapmayı da mümkün kılar. Geliştiriciler, özel API endpoint’lerini doğrudan uygulama içinde oluşturabilirler. “pages/api” klasörü, mini bir backend alanı gibidir. Burada kullanıcıdan gelen istekleri işleyebilir, veritabanına bağlanabilir veya dış servislerle etkileşim kurulabilir. Bu yapı sayesinde ayrı bir sunucu kurmaya gerek kalmadan, tam anlamıyla full-stack bir uygulama geliştirilebilir.

Next.js’in bir diğer güçlü yönü ise sayfaların önceden oluşturulabilmesidir. Buna “Static Site Generation” (SSG) denir. Bazı sayfalar, örneğin bir blog yazısı ya da ürün listesi, her kullanıcı isteğinde tekrar tekrar oluşturulmak zorunda değildir. Bu sayfalar derleme (build) aşamasında statik HTML dosyalarına dönüştürülür ve böylece çok daha hızlı yüklenir. Aynı zamanda Next.js, bu statik sayfaları gerektiğinde güncelleyebilmek için “Incremental Static Regeneration” adında bir mekanizma sunar. Bu özellik sayesinde site hem dinamik hem de hızlı kalabilir.

Özetle, Next.js sadece bir frontend aracı değil, modern web uygulamaları geliştirmek için tam donanımlı bir sistemdir. React’in esnekliğini ve bileşen yapısını korurken, SEO uyumu, performans optimizasyonu, kolay yönlendirme, API entegrasyonu ve hızlı dağıtım gibi profesyonel özellikleri bir arada sunar. Bu yüzden günümüzde birçok büyük marka ve girişim, web projelerini React yerine doğrudan Next.js üzerinde inşa etmeyi tercih etmektedir.

Next.js ile Neler Yapılabilir?

Next.js, React’in yapabildiği her şeyi yapabilir; üzerine ek olarak:

• SEO uyumlu blog ve haber siteleri
• E-ticaret platformları
• Eğitim veya LMS sistemleri
• Yapay zekâ destekli web uygulamaları
• Kurumsal web siteleri (landing pages)
• Full-stack uygulamalar (API + arayüz bir arada)

Yani React’in yeteneklerini profesyonel ölçeğe taşır. Next.js, çok sayıda modern araçla entegre çalışabilir:

• React, Tailwind CSS, TypeScript (frontend)
• Supabase, Firebase, Prisma, PostgreSQL (veritabanı)
• Vercel, AWS, Netlify (deploy ortamları)
• NextAuth.js, Clerk, Auth0 (kimlik yönetimi)
• OpenAI API, HuggingFace API (yapay zekâ entegrasyonu)

Bu İki Yazılımın Alternatifleri Nelerdir?

React popülerliği açısından hâlâ birinci sıradadır. Next.js ise React projeleri için endüstri standardı haline gelmiştir. Her teknolojinin rakipleri veya benzerleri vardır. Bunlardan bazıları :

Alan	React Alternatifleri	Next.js Alternatifleri
Frontend Kütüphaneleri	Vue.js, Svelte, Solid.js	Nuxt.js (Vue için), SvelteKit
Frameworkler	Angular, Qwik	Remix, Astro, Gatsby
Mobile Application	React Native, Flutter	Expo (React tabanlı), Ionic

Sonuç

React, modern web geliştirmenin temeli, Next.js ise bu temeli profesyonel seviyeye taşıyan güçtür.